ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟ
Κατ’ αρχάς συγχαρητήρια για το αποτέλεσμα της διασκευής. Για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, ποιος είχε την ιδέα για το εγχείρημα και τι ήταν εκείνο που αρχικά σας κέντρισε το ενδιαφέρον ώστε να ασχοληθείτε με το τραγούδι; Ήταν η καλλιτεχνική πρόκληση που σας τράβηξε το βλέμμα ή το ίδιο το θέμα της Γενοκτονίας των Ποντίων;
STEELIANOS AMOIRIDIS: Ευχαριστούμε πολύ! Εμείς από τη σύσταση της μπάντας ανταλλάσσαμε συχνά μουσικές προτιμήσεις και επιρροές. Προ κορωνοϊού μάλιστα, στο studio τζαμάραμε ενίοτε διάφορες διασκευές, όπως έχουμε παρουσιάσει και κάποιες στις συναυλίες μας. Μέσα στα γούστα κάποιων από εμάς εντάσσονται και παραδοσιακές μουσικές της χώρας, μιλάω για την Ηλιάνα πρωτίστως αλλά και λαϊκές-ρεμπέτικες μουσικές που αφορούν εμένα. Πριν έναν χρόνο και κάτι, η Ηλιάνα έστειλε στους υπόλοιπους αυτό το κομμάτι που της άρεσε και ήταν πολύ σίγουρη ότι θα το διασκευάσουμε καλά. Άγγιξε κι εμάς και παρότι στην αρχή δεν ήμασταν πολύ σίγουροι, προσπαθήσαμε να φανταστούμε πώς θα μπορούσε να γίνει, βρεθήκαμε από κοντά και ξεκινήσαμε να το δουλεύουμε. Είναι και το θέμα της γενοκτονίας πολύ σημαντικό και συναισθηματικά φορτισμένο, ήταν και πρόκληση όπως ανέφερες το να το μετουσιώσουμε σε κάτι δικό μας. Όποιος ακούσει το αυθεντικό θα καταλάβει αρκετές διαφορές.
Το video ουσιαστικά έχει δύο μέρη. Υπάρχει το εξαιρετικό μουσικό video και ακολουθεί η διήγηση της ηλικιωμένης κυρίας που έχει χαρακτήρα mini ντοκιμαντέρ. Αυτό, Ηλιάνα, ήταν δική σου ιδέα; Τι σας ώθησε να προσθέσετε αυτό το δεύτερο μέρος του;
ILIANA TSAKIRAKI: Η αρχική ιδέα ήταν ακριβώς αυτή, δηλαδή να δημιουργηθεί ένα music video με στοιχεία documentary. Όλο το video στήθηκε πάνω σε δική μου ιδέα-concept, καθώς ένιωθα ότι έπρεπε το μήνυμα, το τραγούδι, ο στίχος, το ιστορικό γεγονός και το βίωμα να γίνουν ένα στη συνείδηση του θεατή-ακροατή. Όταν επικοινώνησα με την κυρία Λέκκα, τη ρώτησα αν είναι σίγουρη λόγω ηλικίας και λόγω μουσικού είδους ότι θέλει να συμμετάσχει. Η απάντησή της ήταν «κοπέλα μου, εγώ είχα πεθερά από τον Πόντο...» και ξεκίνησε να μου εξιστορεί τα γεγονότα, τα οποία υπερβαίνουν σε μέγεθος αυτά που ακούγονται στο clip. Έτσι θεώρησα ότι δεν ήταν τυχαίο αυτό το περιστατικό και ο κόσμος θα πρέπει να τα βιώσει αδιαίρετα.
Καταλαβαίνω ότι για να δημιουργήσετε τόσο τη διασκευή όσο και το video, ανατρέξατε σε πηγές και ανθρώπους του Πόντου. Μιλήστε μας για αυτήν την πλευρά της προσπάθειάς σας. Πώς σας αντιμετώπισαν αυτοί οι άνθρωποι όταν έμαθαν τι σχεδιάζετε;
ILIANA TSAKIRAKI: Αρχικά έπρεπε να αποκτήσουμε την άδεια και τα πνευματικά δικαιώματα για να κυκλοφορήσουμε τη διασκευή από τις οικογένειες των Χρ. Αντωνιάδη και Κ. Σιαμίδη. Οι ώρες επικοινωνίας ήταν ατελείωτες καθώς μου εξιστόρησε γεγονότα από την περίοδο της γενοκτονίας, μου είπε πού ακριβώς να ψάξω για περισσότερα ηχογραφήματα όπως και μαρτυρίες σχετικά, και μου ανέλυε κάθε πρόταση των στίχων, πώς δημιουργήθηκαν και τι σήμαιναν. Εδώ και ενάμιση χρόνο όμως έχουμε συναναστραφεί με αρκετούς Ποντιακούς Συλλόγους και κόσμο που μας έχει πει πολλά. Όλοι αρχικά ήθελαν να ακούσουν το τραγούδι μιας και δεν μπορούσαν να φανταστούν πώς τα δύο μουσικά είδη θα έδεναν. Μετά την ακρόαση είχαμε τις ευχές τους και όλες τις πληροφορίες που χρειαστήκαμε.
Ο καλός ηθοποιός Σπύρος Μπιμπίλας που τον βλέπουμε να παίζει στο video-clip, πόσο σας βοήθησε στην πραγματοποίηση του εγχειρήματος;
ILIANA TSAKIRAKI: Η πρώτη επικοινωνία που είχα με συντελεστή του video ήταν με τον Σπύρο, καθώς χρειαζόμασταν μια ηλικιωμένη ηθοποιό. Δεν θα γινόταν το video τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο διαφορετικά και όλο το εγχείρημα θα έπαιρνε παράταση έναν χρόνο μετά. Σαν πρόεδρος του ΣΕΗ μάς έφερε σε επικοινωνία με την κα. Λέκκα, και όταν άκουσε το κομμάτι μάς είπε το «ναι» και για τη δική του συμμετοχή. Η συνεργασία μαζί του ήταν άριστη, μιλάμε για εξαιρετικό ηθοποιό με φοβερό χαρακτήρα και πνεύμα.
Στυλιανέ, η καταγωγή σου προέρχεται από τον Πόντο. Θες να μας πεις δυο κουβέντες για αυτό το βίωμά σου σε σχέση με τη διασκευή; Έχεις σχετικές περιγραφές και διηγήσεις από την οικογένεια; Πώς λειτούργησε όλο αυτό για εσένα προσωπικά;
STEELIANOS AMOIRIDIS: Οι παππούδες μου από την πλευρά του πατέρα μου ήρθαν από τον Πόντο με την πρώτη τους κόρη σε βρεφική ηλικία, απ’ όσο γνωρίζω. Έφτασαν με καράβι στην Καλαμαριά, απ’ όπου σύντομα πήγαν σ’ ένα χωριό της Φλώρινας, τον Φανό. Γέννησαν άλλα 3 παιδιά στη Φλώρινα. Εγώ τους παππούδες δεν τους πρόλαβα. Ο πατέρας μου όταν γεννήθηκα ήταν 55 ετών, και πέθανε στα 70 του, όταν ήμουν 14. Στην εφηβεία μου είχαμε μόλις αρχίσει να μιλάμε πιο ανοιχτά για σοβαρά θέματα, σαν φίλοι. Μέσα σε αυτά τα χρόνια μού ανέφερε ιστορίες κυρίως από τη δική του ζωή στη Φλώρινα, από το ‘32 και μετά. Για τη γενοκτονία και τον διωγμό από τον Πόντο δεν είχε αναφερθεί ακόμα, πιθανολογώ για να μην μου «μαυρίσει» την ψυχή σε εκείνη την ηλικία. Δυστυχώς δεν πρόλαβα να μάθω τη γλώσσα, τους χορούς, ούτε πήρα αυτήν την κουλτούρα, καθότι με τον θάνατο του πατέρα μου ξεκίνησε μια πρόωρη ενηλικίωση για μένα, μέσα από διάφορες δουλειές που μπορούσα να κάνω σ’ εκείνη την ηλικία, οπότε δεν είχα την πολυτέλεια να ασχοληθώ με πολλά πέραν του σχολείου και της δουλειάς. Παρ’ όλα αυτά, προσωπικά, κουβαλάω μέσα μου μια αίσθηση συγκίνησης για το Ποντιακό στοιχείο και τον πολιτισμό και σχεδόν με την ίδια ενσυναίσθηση αντιμετωπίζω όλους τους λαούς και πολιτισμούς. Απλώς με τον Πόντο νιώθω ένα λίγο μεγαλύτερο δέσιμο. Προσπάθησα λοιπόν στο μερίδιο που μου αναλογεί στη διασκευή, να τη μεταχειριστούμε με πολύ σεβασμό και αγάπη. Οι μουσικές που γεννώνται από ανάγκη έκφρασης, αγάπη και μεράκι, όπως η ποντιακή μουσική και το metal, έχουν περισσότερα κοινά απ’ ό,τι μπορεί να φαίνεται με μια πρώτη ματιά. Και γι’ αυτό και το πάντρεμα έγινε τόσο πετυχημένα.
Στο σχετικό δελτίο τύπου, υπάρχει η δήλωσή σας που λέει τα εξής: «Η πρωτοβουλία που παίρνουμε να τιμήσουμε αυτές τις μνήμες πηγάζει από την ανάγκη μας να υπερασπιστούμε τα ανθρώπινα δικαιώματα, που είναι υπεράνω καταγωγής, εθνικότητας και θρησκευτικών πεποιθήσεων.» Σήμερα σε διάφορες γωνιές του πλανήτη, κάποιες από τις οποίες είναι πολύ κοντά μας όπως η Συρία και η Παλαιστίνη, το αιματοκύλισμα, το ξεσπίτωμα και ο πόνος της προσφυγιάς, είναι μια κατάσταση που δεν τη διαβάζουμε σε βιβλία ιστορίας, τη βλέπουμε να συμβαίνει με τα μάτια μας. Αυτές οι εικόνες, ποιες σκέψεις και ποια συναισθήματα σάς προκαλούν; Είναι τελικά χρήσιμο να μην υπάρχει λήθη, μήπως και μια μέρα διδαχτούμε κάτι για το σήμερα;
STEELIANOS AMOIRIDIS: Εμείς σαν άνθρωποι απεχθανόμαστε τον πόλεμο ως συνθήκη και ιδέα. Όλα ξεκινούν από την παιδεία, μέρος της οποίας είναι και η ιστορική γνώση και η μη λήθη. Εμείς οφείλουμε να ανατρέχουμε σε πηγές ώστε να διασταυρώνουμε και να εξάγουμε συμπεράσματα. Στη γειτονική Τουρκία, για παράδειγμα, τα περί γενοκτονίας όχι απλώς δεν διδάσκονται, αλλά επίσημα οι κυβερνήσεις τους τα αντιμετωπίζουν με άρνηση, αποποίηση ευθυνών και δικαιολογίες, και έτσι έχει περάσει και στον λαό. Ο περισσότερος κόσμος από την Ευρώπη και την Αμερική που μας έστειλαν μηνύματα και σχόλια, δεν είχαν ιδέα για την Ποντιακή Γενοκτονία. Η αναγνώριση καθιστά τη γενοκτονία αδιαμφισβήτητο ιστορικό γεγονός, και επίσημα ποινικά και ηθικά κολάσιμο. Η επίσημη κοινοβουλευτική αναγνώριση δεν αντικαθιστά την ποινική δίωξη του αυτουργού του εγκλήματος, αλλά αποτελεί ηθική τιμωρία για τον θύτη και αρνητή, ενώ εν μέρει απαλύνει τον πόνο και την απόγνωση των θυμάτων και των απογόνων τους. Η άρνηση ενός τέτοιου γεγονότος είναι απόλυτα επικίνδυνη μιας και έμμεσα αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να επαναληφθεί. Το ίδιο συμβαίνει με τους εγκληματικούς βομβαρδισμούς στη Συρία, στο Ιράκ παλιότερα και σήμερα στην Παλαιστίνη. Όλες αυτές οι εικόνες μάς προκαλούν βαθιά λύπη, αποτροπιασμό, θυμό, απόγνωση και ντροπή για το ανθρώπινο είδος. Η δε περίπτωση του Ισραήλ είναι δύο φορές πιο φρικτή αν σκεφτεί κανείς τι πέρασαν οι Εβραίοι στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τι πολιτικές έχουν υιοθετήσει εναντίον Παλαιστινίων για να οικειοποιηθούν την περιοχή της βιβλικής «Γης της Επαγγελίας». Συνεπώς, η μνήμη είναι απαραίτητο ανθρώπινο εργαλείο.
Το 2010, οι Rotting Christ πήρανε το συγκλονιστικό “Orders from the Dead” της Diamanda Galás και το παρουσίασαν στη δική τους εκδοχή στο album “Aealo”. Αναφέρομαι σε αυτήν τη διασκευή γιατί έχει παρεμφερές θέμα, το κάψιμο της Σμύρνης, τη φρίκη που έζησαν οι Έλληνες εκεί, τη Μικρασιατική Καταστροφή, την προσφυγιά που προκάλεσαν αυτά τα τραγικά γεγονότα... Επειδή γνωρίζω τον σεβασμό σας για τους Christ, ήταν αυτό το άκουσμα μια extra καλλιτεχνική ώθηση ώστε να προχωρήσετε στη διασκευή σας;
ILIANA TSAKIRAKI: Η Diamanda Galás είναι πολύ αγαπημένη μου καλλιτέχνης και ο Σάκης εκτός από φίλος είναι και πρωτοπόρος της metal μουσικής. Σίγουρα δεν υπήρξε κύρια καλλιτεχνική ώθηση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάτι τέτοιο δεν στριφογύριζε σε κάποιο υποσυνείδητο επίπεδο. Ως Ηλιάνα έχω από μικρή ηλικία επαφή με παραδοσιακούς συλλόγους, χορούς που διδάχθηκα σε Κρητικούς συλλόγους κυρίως, μέσω του μπαμπά μου. Αυτός ήταν ο κύκλος που συναναστρεφόταν ο πατέρας μου και θυμάμαι πως λόγω ηλικίας και καταγωγής είχαν τέτοια ακούσματα, οπότε μεγάλωσα και μ’ αυτά. Για το σχήμα ήταν βασικός στόχος η καλλιτεχνική ωρίμανσή μας, να ασχοληθούμε με τις ρίζες μας και να σπάσουμε τα όρια πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα, χρησιμοποιώντας τις γνώσεις ή τις δυνατότητές μας ως μπάντα. Και φυσικά από τη στιγμή που έχουμε τον Στυλιανό στο σχήμα που έχει καταγωγή από τον Πόντο, θεωρήσαμε ότι η ώρα ήταν κατάλληλη ώστε να το κάνουμε. Υπάρχουν πολλές μπάντες που παντρεύουν το παραδοσιακό στοιχείο της χώρας τους με rock ή metal ήχο. Για εμάς το δύσκολο ήταν όχι αν θα καταφέρουμε να βγάλουμε ένα αποτέλεσμα που θα μας χαροποιούσε, αλλά αν θα το αγκάλιαζε ο κόσμος που μας γνωρίζει με διαφορετικό χαρακτήρα από αυτό που επιχειρήσαμε εδώ.
Το «Την Πατρίδα μ’ Έχασα» θα περιλαμβάνεται στον επόμενο δίσκο σας; Πότε να τον περιμένουμε; Επίσης, τι να αναμένουμε από τον μουσικό προσανατολισμό του επόμενου album;
ILIANA TSAKIRAKI: Ναι, θα περιλαμβάνεται στον επόμενο δίσκο, ο οποίος είναι έτοιμος και δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμη λόγω της κατάστασης με την πανδημία. Δεν μπορούμε να ανακοινώσουμε ακόμη ακριβή ημερομηνία κυκλοφορίας γιατί έχουν πάει πίσω αρκετά πράγματα με τις υπάρχουσες συνθήκες. Μουσικά μάς οδηγεί αρκετά βήματα παραπέρα από το προηγούμενο album, έχει αρκετά νέα στοιχεία, θεματολογία και ρόλους. Πιστεύουμε ότι θα ικανοποιήσει τόσο τους παλιούς οπαδούς της μπάντας και ακόμα περισσότερο νέους ακροατές.
Η διαδρομή του ανθρώπου στον πλανήτη είναι γεμάτη από εθνοκαθάρσεις, αίμα, μαχαίρι, μίσος για τον διαφορετικό άνθρωπο δίπλα μας. Η Γενοκτονία των Ποντίων, των Αρμενίων, το Ολοκαύτωμα που μεθοδικά σχεδίασαν και έπραξαν οι Ναζί με θύματα Εβραίους αλλά και άλλους λαούς, είναι από τις πλέον κατάμαυρες σελίδες της Ιστορίας. Με το χέρι στην καρδιά, τι χρειάζεται οι άνθρωποι να ξεριζώσουν από το κεφάλι τους ώστε να εξαλειφθούν αυτές οι κανιβαλικές πράξεις;
STEELIANOS AMOIRIDIS: Οι άνθρωποι είμαστε υπέροχα πλάσματα, ικανά για μεγάλα επιτεύγματα και πολλή αγάπη, μα ταυτόχρονα και για τα μεγαλύτερα εγκλήματα, όπως ανέφερες. Σαφώς το μίσος είναι αυτό που πρέπει να ξεριζώσουμε από το κεφάλι μας μια για πάντα, η μισαλλοδοξία και ο φανατισμός. Αλλά για να γίνει κάτι τέτοιο, χρειάζεται αγάπη, παιδεία, ενσυναίσθηση, λογική, αποδοχή και σεβασμό στη διαφορετικότητα και την ταυτότητα του διπλανού μας. Όπως επίσης και προάσπιση κάποιων κοινών αξιών και των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και αντίληψη τού πότε κι αν στ’ αλήθεια έχουμε να χωρίσουμε κάτι μεταξύ μας. Γιατί στην πραγματικότητα είμαστε όλοι φιλοξενούμενοι σ’ αυτόν τον πλανήτη.
Ηλιάνα, Στυλιανέ, ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας. Αν θέλετε να προσθέσετε κάτι που δεν αναφέραμε και έχει σημασία για αυτήν τη συζήτηση, μπορείτε να το κάνατε τώρα.
ILIANA TSAKIRAKI: Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους τους συντελεστές που βοήθησαν στο συγκεκριμένο εγχείρημα, πολλά ευχαριστώ και στην κυρία Λέκκα για την ιστορία της, τον Σπύρο Μπιμπίλα, και όλο τον κόσμο που από την πρώτη στιγμή έδειξε μεγάλο ενθουσιασμό στο δικό μας πάντρεμα του κομματιού με το metal. Ακόμα, ευχαριστούμε θερμά τον κύριο Σιαμίδη και την οικογένεια Αντωνιάδη, που παρότι δεν έχουν metal και rock ακούσματα, μας έδωσαν την ευχή τους να κυκλοφορήσουμε αυτό το κομμάτι. Και τέλος ευχαριστούμε το Metal Hammer για τη φιλοξενία και τη δυνατότητα να αναλύσουμε περισσότερο το παρασκήνιο και το θέμα του video.
Ακολουθήστε τους Enemy of Reality:
• Website
• Facebook
• Instagram
